Część danych historycznych umieszczonych na tych stronach pochodzi z książki Andrzeja Potockiego "W dolinie górnego Wisłoka"

Wsie na terenie Karpat zakładane były na prawie wołoskim, dostosowanym do gospodarki pasterskiej. Charakterystyczne tylko dla Łemków są wsie łańcuchowe o układzie tzw. łanów leśnych. Charakteryzują się ułożeniem domostw w jednej linii wzdłuż głównej drogi, prowadzącej dolina potoku. Wieś składa się w zasadzie z zagród jednobudynkowych - długich domów - tzw. chyż. Cała ich konstrukcja ma jedną poważną zaletę: chroni przed stratami ciepła, co jest bardzo ważne w ostrym górskim klimacie. Jedynie na Łemkowszczyźnie zachodniej spotkać można zagrody wielobudynkowe. Domy budowano częścią mieszkalną na południe lub południowy zachód. W okolicach Przełęczy Dukielskiej ustawiano je południkowo ze względu na silne wiatry wiejące przez przełęcz. Budynek stawiano na podmurówce z kamieni spajanych gliną. Do budowy używano półbali, a od końca XIX wieku belek obciosanych czworobocznie, zwykle świerkowych lub jodłowych. Stosowano konstrukcję zrębową.
Chata była duża, pod jednym dachem trzeba było wszakże zmieścić wszystkie pomieszczenia gospodarcze. Szerokość domu wynosiła zatem 6 - 7 m, długość dochodziła nawet do 25 m. Najczęściej pod dachem znajdowały się kolejno: część mieszkalna, stajnia, i boisko, czyli klepisko, tam też trzymano wóz. Część mieszkalna była szerokofrontowa, w typowych domach Łemkowskich półtoratraktowa. Składała się z izby zwanej chyżą, alkierza, sieni, czasem jeszcze komory, a w zamożniejszych domach także z drugiej izby po drugiej stronie sieni. Nie budowano kominów. Dym odprowadzany był na strych. Dom kryto dwuspadowym dachem konstrukcji krokwiowej, Dach był wysoki ze względu na duże opady śniegu oraz konieczność pomieszczenia pod nim znacznych ilości siana. Wysokość dachu miała się do wysokości widocznej spod niego części ścian jak 2 : 1. Na brzegu dachu były okapy, które zasłaniały znaczną część ściany i poprawiały termiczne właściwości budynku - osłaniały przed wiatrem. Poza tym pod okapem pozostawał szeroki pas chroniony przed opadami. Wykorzystywano go jako przejście między częściami budynku. Można też było go obudować szalunkiem z desek i powstawały z tego zachaty. Służyły one jako składziki , dodatkowo ocieplając chałupę. Dach kryto na zachodniej Łemkowszczyźnie gontem, na pozostałym obszarze słomą. W izbach na ogół nie było podłogi, tylko gliniane klepisko. Okna były małe, lecz liczne, dlatego oświetlenie było dość dobre. Drzwi za to robiono niskie, by utrudnić odpływ świeżego powietrza z izby. Chałupy łemkowskie nie miały bogatych zdobień. Nie było dekoracji stolarskiej, natomiast powszechne było malowanie ścian od zewnątrz, czasem tylko w części mieszkalnej. Często bielono tylko szpary między szwałami, uprzednio wypełnione gliną. Wnętrza izb łemkowskich były na ogół skromnie urządzone. Piec (dawniej bez komina), proste łóżka, pod oknem długa ława, skrzynia na odzież (niekiedy rzeźbiona lub malowana), stół, który miewał czasem blat kamienny, proste stołki, kołyska zawieszona przy łóżku, półki na naczynia na naczynia, a na ścianie obrazy o tematyce religijnej

Na tym terenie wykształciły się dwa oryginalne typy cerkwi - zachodni, z izbicową wieżą zapożyczoną z architektury łacińskiej, oraz wschodni (z doliny Osławy). Piękne zabytkowe łemkowskie cerkwie z XVII i XVIII w. znajdują się w Andrzejówce, Brunarach, Kwiatoniu, Bereście, Powroźniku, Łabowej i Jaworkach. Ich baniaste wieżyczki są w małpolskim krajobrazie oryginalną atrakcją. Malowniczość cerkwi potęguje otaczająca je mała architektura: drewniane bramki, kamienne ogrodzenia kryte gontem. Latarnie i kopuły wieżyczek oraz różne elementy ciesielskie malowano dawniej jaskrawymi barwami. W wielu obiektach zachowały się pozostałości autentycznej starej polichromii. Łemkowie zakładali tylko wsie - nidgy nie założyli miasta.
Warunki geograficzne i historyczne spowodowały wytworzenie się różnic lokalnych. Stąd też Łemkowie dzielili się na zachodnich (okol. Krynicy i górnego brzegu rzeki Białej), poddanych silniejszym historycznym, kulturowym i gospodarczym wpływom polskim; środkowych (do rzeki Jasiołki) i wschodnich (do rzeki Osławy). Występowały różnice w budownictwie, na przykład na zachodzie były zagrody wielobudynkowe; na wschodzie w końcu XIX i w XX wieku malowano domy kolorowo.